Endometrial ve servikal polipler, kadın üreme sistemi içinde yer alan iyi huylu (benign) oluşumlardır. Rahim içini döşeyen endometrium tabakasında gelişen poliplere endometrial polip, rahim ağzında (serviks) gelişenlere ise servikal polip adı verilir. Bu polipler genellikle küçük yapılar olsa da bazı durumlarda ciddi belirtilere neden olabilir ve tedavi gerektirebilir.
Endometrial polipler, rahim iç zarında (endometrium) yer alan ve çoğunlukla hormonal değişimlere bağlı olarak ortaya çıkan yapılardır. Tek bir polip olabileceği gibi çok sayıda da olabilir. Boyutları birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilir. Çoğunlukla iyi huylu olan bu polipler nadiren kansere dönüşebilir.
Servikal polip, rahim ağzının iç yüzeyinde oluşan genellikle küçük ve yumuşak yapılardır. Endometrial poliplerden farklı olarak çoğu zaman rastlantısal olarak jinekolojik muayene sırasında fark edilirler. Genellikle tek bir polip şeklinde oluşurlar ve çok nadiren kötü huylu hale gelirler.
Hem endometrial hem de servikal poliplerin oluşma nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörleri öne çıkmaktadır:
Poliplerin tanısı çoğunlukla rutin jinekolojik muayene veya başka bir nedenle yapılan tetkikler sırasında konulur. Tanı için kullanılan yöntemler şunlardır:
Polip tedavisi, polipin büyüklüğüne, neden olduğu şikayetlere ve hastanın yaşına göre planlanır. Aşağıda en sık kullanılan tedavi yöntemleri yer almaktadır:
Belirti vermeyen ve küçük boyuttaki poliplerde herhangi bir müdahale yapılmadan belirli aralıklarla takip önerilebilir.
Hem endometrial hem de servikal polipler, histeroskopi adı verilen yöntemle çıkarılabilir. Bu işlem, kamera sistemi ile rahim içine girilerek doğrudan polipin çıkarılmasını sağlar. Genellikle günübirlik yapılan, ağrısız ve güvenli bir yöntemdir.
Çıkarılan her polip mutlaka patolojik olarak incelenmelidir. Çünkü nadiren de olsa bazı poliplerde atipik hücreler veya kansere dönüşüm riski olabilir.
Çoğu endometrial ve servikal polip iyi huyludur. Ancak özellikle menopoz sonrası kadınlarda görülen kanamalarda polipler mutlaka incelenmelidir. Endometrial poliplerde düşük oranda da olsa endometrial kanser gelişimi görülebilir. Bu nedenle polip tanısı alan hastaların düzenli olarak kontrol altında tutulması önemlidir.
Özellikle endometrial polipler, embriyonun rahim içine tutunmasını zorlaştırabilir ve kısırlığa yol açabilir. Tedavi sonrasında gebelik şansı artabilir. Servikal polipler ise nadiren gebeliği etkiler ancak bazı durumlarda enfeksiyon riski taşıyabileceğinden hamilelik öncesi değerlendirilmelidir.
Endometrial ve servikal polipler kadın sağlığını etkileyebilecek, ancak zamanında tanı ve uygun tedavi ile kolayca kontrol altına alınabilecek oluşumlardır. Adet düzensizlikleri, ara kanamalar, cinsel ilişki sonrası kanama gibi belirtiler varsa mutlaka bir jinekoloğa başvurulmalı ve gerekli tetkikler yaptırılmalıdır. Özellikle 40 yaş üstü kadınlarda düzenli kontroller, olası risklerin önüne geçilmesi açısından büyük önem taşır.